Oude begraafplaatsen

Het heeft altijd iets extra’s, een begrafenis verzorgen op een oude (bijna gesloten) begraafplaats. Onlangs verzorgden we een uitvaart op de oude begraafplaats Krommegat te Hardinxveld-Giessendam. Hoe ouder de begraafplaats, hoe levendiger de geschiedenis.

Het was een prachtige zomerdag. Behoorlijk warm, maar niet te warm. Ik was aan het begin van de middag naar de oude begraafplaats Krommegat te Hardinxveld-Giessendam gegaan. Daar ging ik enkele voorbereidingen doen voor de begrafenis die later die middag zou plaatsvinden.

Alleen zogenaamde bijzettingen vinden nog plaats op deze oude begraafplaats. Dit gebeurt hooguit maar één of twee keer per jaar. Een bijzetting houdt in dat er in een bestaand graf nog een plaats over is waar nog iemand begraven kan worden. Dit betekent dat met de jaren de kans daarop steeds kleiner wordt op deze begraafplaats. Want er komen geen nieuwe plaatsen bij.

Zo ook deze middag. Jarenlang is deze plek vrij gebleven, wachtend op dat ene moment dat de tweede overledene in dit bewuste graf wordt bijgezet. Dan vindt er ook een hereniging plaats met degene die daar vaak al jaren begraven ligt. Vaak verbonden met een bijzonder (familie)verhaal.

Ik had wat tijd over en liep nog even een rondje op deze bijzonder plek. Want dat is het. Oude graven, daardoor jaartallen van langgeleden, militaire graven, kindergraven en veel oude grijze eenduidige gedenktekens. Dit alles omgeven door veel groen, rust en stilte. De achterzijde grenst aan een waterplek, alsof dit als een soort bescherming dient om deze rust te blijven waarborgen.

Het is duidelijk, bijna alle mensen die hier begraven zijn hebben in een vroegere tijdsperiode geleefd. Uiteraard veelal ver voor mijn tijd. Een tijd dat de samenleving er heel anders uit zag. Geen internet, weinig of nog geen auto’s enz. Het enige wat verbindt met het nu is de geschiedenis. Deze is op een oude begraafplaats bijna tastbaar.

De begraafplaatsbeheerder, met wie ik even in gesprek raakte hierover, vertelde over gezinsleden uit een gezin die om het leven waren gekomen tijdens een Duits luchtoffensief aan de Buldersteeg. Zij zijn ook op deze begraafplaats begraven. Deze verhalen worden dan ook weer opnieuw gedeeld, zo vertelde de beheerder, als bijvoorbeeld een schoolklas deze oude begraafplaats bezoekt.

Ja, de geschiedenis wordt steeds levendiger naarmate een begraafplaats ouder wordt. Het zijn andere mensen uit hedendaagse tijden die zich verbinden met de verhalen en de mensen van vroeger.

Ook de begrafenis van de overledene van deze middag heeft een verhaal. Een verhaal wat ongetwijfeld bewaard wordt en door de huidige familiegeneraties ook weer wordt gedeeld en doorverteld aan hun nageslacht. Het werd een persoonlijke uitvaart in een kleine besloten familiekring. Dit paste helemaal in de sfeer van deze kleine oude begraafplaats en het paste bovenal bij de geschiedenis van de overledene.

Niet veel later, na de plechtigheid, had de familie de begraafplaats verlaten. Het was alsof er niets gebeurd was vanaf het moment dat ik aan het begin van deze middag even rustig over deze oude begraafplaats liep. Ik verzamelde mijn spullen om ook de begraafplaats te verlaten.

Toen ik nog even achterom keek bij de door veel groen omgeven toegangspoort, zag ik de begraafplaats beheerder richting het graf lopen om het te gaan sluiten. Alleen de geschiedenis blijft levendig, want die wordt nooit afgesloten.

(Foto: Nieko tijdens een pauzemomentje voorafgaande aan een begrafenisverzorging, zittend bij het gebouwtje op de oude begraafplaats Krommegat te H'veld-G'dam)