Levenloos geboren

Geen enkele uitvaart is hetzelfde. Dat is wat wij in de afgelopen 26 jaar wel kunnen vaststellen. Wat altijd ‘afwijkend’ is, is een uitvaart van een levenloos geboren kindje. Dat vraagt van ons als uitvaartbegeleiding in alle opzichten om een andere specifieke aandacht en begeleiding.

Er wordt ons vaak gevraagd hoe het is om een uitvaart te verzorgen van jonge mensen, in het bijzonder van kinderen. Dat is natuurlijk extra beladen, omdat degene nog een heel leven voor zich had dat door een ziekte, ongeval of andere reden niet geleefd kan worden. De troost kan niet worden gevonden in een ‘oud’ voltooid leven, waardoor de emoties ook extra diep zijn. Het loslaten is dus des te moeilijker voor de nabestaanden.

Van ons mag verwacht worden dat we met een professionele betrokkenheid sturing geven aan het uitvaartproces. Wij zijn ons bewust van het schrijnende van de situatie, maar dit mag ons er niet van weerhouden om met zorg en aandacht de juiste begeleiding te bieden. Uiteindelijk mogen en moeten wij ons ook beseffen dat we geen onderdeel zijn van de persoonlijke situatie. Dankzij deze ervaring leer je dat het leven vele facetten kent. Deze vorming mag je als professioneel uitvaartbegeleider wel toestaan bij jezelf. Gelukkig maar, we zijn geen robots.

Een extra bijzondere situatie is het verzorgen van een uitvaart van een levenloos geboren kindje, soms overleden nog vroeg in de zwangerschap. De aandacht en begeleiding speelt zich dan af op microniveau. Met de jaren hebben we in de begeleiding ook onze verdieping ontwikkeld. Ondanks dat er tegenwoordig heel veel verschillende soorten middelen en mogelijkheden zijn om de begeleiding inhoud te geven, is het toch altijd de persoonlijke aandacht die bovenaan staat. Het is misschien wel het moeilijkste als uitvaartbegeleiding, omdat het dan aankomt op het durven verbinden met kwetsbare gevoelens die door de ouder(s) met ons worden gedeeld en die ook zichtbaar en voelbaar zijn. Als deze gedeelde gevoelens een goede gebalanceerde plaats krijgen in het uitvaartproces, is hierin de meeste kracht en troost te vinden.

Neemt niet weg dat de dingen die tegenwoordig mogelijk zijn niet onbelangrijk kunnen zijn. Een (digitale) voetafdruk van de foetus/baby bijv. kan een waardevol gedenkitem blijven. Evenals het maken van foto’s, de mogelijkheid om het kindje middels een wateropbaring thuis te kunnen hebben voor enkele dagen. Ook het maken van een goede keuze in het grote aanbod aan diverse soorten kistjes, mandjes en andere vormen om het kindje in neer te leggen. Het is nog niet zo lang geleden mogelijk geworden, de naam van het kindje dat voor de 24-ste zwangerschapsweek is overleden, in het BRP (basisregistratie personen van de gemeente) bij te laten schrijven. Op die manier krijgt het kindje ook een vorm van ‘bestaansrecht’. Dit is een goede ontwikkeling, want vroeger werden levenloze baby's vaak verzwegen en kregen ze vaak geen begrafenis.

Ondanks de gevoelige situatie ervaren wij het als ‘mooi’ om de ouders met onze ervaring en kennis van zaken bij te mogen staan. Wij zijn op de hoogte van de processen die zich in deze dagen zullen voordoen en de aandacht die eraan besteed moet worden. Het verlies van het kindje kan niet ongedaan gemaakt worden, maar we kunnen hen wel zo goed mogelijk begeleiden in deze situatie. Niet voor niets staat mooi tussen aanhalingstekens. De vraag hoe wij dit als uitvaartverzorgers beleven, is niet eenvoudig te beantwoorden, omdat de emotie vaak de meeste aandacht vraagt van de vraagsteller. Het is misschien wel beter, want dan blijven we dicht bij de kern. Vooral een levenloos geboren kindje vraagt om tedere zorg en aandacht. Er moet een respectvolle uitvaart zijn, waarbij de zorg van de ouders en de aandacht van verdere familieleden alle ruimte krijgen.

Onlangs hebben we een begrafenis verzorgd van een levenloos geboren kindje dat vroeg in de zwangerschap was overleden. Op het naambordje voor het grafje stonden de woorden: in stilte geboren. Het gaf de juiste toon aan van wat er is gebeurd. In alle rust en sereniteit hebben de uitvaartbegeleiding en de begrafenis plaatsgevonden. De ouders in het bijzonder zullen hun weg vervolgen met een stil verdriet in hun hart.