Afscheidsweer

Welk type weer zullen we tijdens de uitvaart regelen? Dit zou toch een vraag van mij als uitvaartbegeleider zijn, die bij menig familielid de volle aandacht krijgt. Want het weer kan een passende bijdrage leveren aan ons gevoel. Inderdaad aan ons gevoel, wat tijdens momenten van afscheid in beroering is of juist in een status van berusting verkeert. Zoveel is wel duidelijk: het weer op de dag van de uitvaart kan het ervaringsmoment van het afscheid maken of breken.

Tijdens de voorbereidingsgesprekken voor de uitvaart komt bijna altijd het weer, al of niet zijdelings, ter sprake. Soms wordt bij het bepalen van de uitvaartdatum door de familie eerst de weersvoorspelling geraadpleegd. Dan weer wordt gevreesd dat het toch geen weersomstandigheid zal zijn, zoals bij een uitvaart in het verleden van een ander familielid. Zeker als het ongeveer eenzelfde datum betreft. En dan is er ook de variant die ik zelf interessant vind; past het weer tijdens de uitvaart bij degene die overleden is? Vaak merk ik dat er een troostende werking vanuit gaat als dit overeenkomt.

In de afgelopen jaren heb ik alle weersvarianten meegemaakt tijdens het verzorgen van uitvaarten. Van de brandende zon in de zomer tot felle en scherpe kou in de winter. Van aangenaam voorjaarsweer tot stevige storm, van slagregens tot een dik pak sneeuw. Juist die extreme omstandigheden kan een uitvaart verstoren. Ik herinner me een situatie dat onderweg naar de begraafplaats de dreiging van noodweer werkelijkheid werd. Een fikse onweersbui met veel bliksem zorgde voor een onveilige situatie voor een grote groep mensen die dicht bij elkaar stonden op de begraafplaats. Ik heb toen besloten de plechtigheid drastisch in te korten waardoor iedereen weer snel de begraafplaats kon verlaten.

Hoe dan ook, het weer is een bepalende factor die bijdraagt aan of verstorend werkt op de beleving van het afscheid. Het zorgt ook voor bijzondere bespiegelingen met betrekking tot de overledene. Hij of zij heeft gezorgd voor het ‘juiste’ weer, het zou een hint zijn van gene zijde, of een natuurverschijnsel tijdens de uitvaart wordt ervaren als een bijzonder teken. Ja, ook wordt het wel eens negatief uitgelegd als het zeer onbestendig weer betreft: “een ieder krijgt wat die heeft verdiend.”

Kortom, het weer tijdens een uitvaart zorgt bewust en onbewust voor extra troostende, persoonlijke, bijzondere of in enkele gevallen zelfs vergeldende gevoelens. Niet zelden zorgt het ook voor spirituele gedachten. Dan kan zelfs de meest gesloten man of vrouw overvallen worden door het optreden van het weer. Juist bij buiig weer is het een helende ervaring als tijdens het moment van de begrafenis de zon even achter de grijze wolken vandaan komt. Je ziet het licht en je voelt de warmte van de zon. Ja, dit willen we graag. Zichtbare en voelbare verzachtende tekenen van iets waar we geen controle over hebben.

Dan toch nog even die surrealistische vraag: welk type weer zullen we regelen bij de uitvaart? Het antwoord zal, net als de vraag, onvoorspelbaar blijven. Desondanks doet het ons meer dan we zouden denken.

Onvoorspelbaar
Poëzie © Nieko Noordzij

Het weer is net als een mens
moeilijk voorspelbaar

Als onze adem is als de wind
van storm tot milde bries

dan kunnen ook de wolken
vol verlangens huilen

verbergen ons ware gezicht
zoekend naar de ander

Hoe verhelderend is het te beseffen
dat de kringloop van aangename warmte

ook zorgt voor regen
en onvoorspelbare groei

van alles wat ons mooi en lelijk maakt

Het weer is net als een mens
moeilijk voorspelbaar